با توجه به اهمیت و نقش پررنگ سنگ‌ها در ساخت ساختمان و سازه، آشنایی با سنگ تراورتن و چگونگی شکل گرفتن آن می‌تواند برای استفاده آن در نمای ساختمان، مفید باشد. از این رو هدف ما از نقد این مطلب پاسخ به سوال «سنگ تراورتن چگونه تشکیل میشود؟» است که به دنبال آن سعی می‌کنیم تمام سوالات شما را در باب سنگ تراورتن پاسخ دهیم.
چگونگی شکل گیری سنگ تراورتن
یکی از نامهایی که این روزها در حوزه‌ی سنگهای ساختمانی زیاد میشنویم، سنگ تراورتن (Travertine) است. این سنگ، در گروه سنگهای آهکی متخلخل قرار می گیرد و به‌دلیل داشتن مزایای متعدد، جزو محصولات پرفروش در بازار نیز به‌شمار میرود. استفاده از سنگ تراورتن برای نمای ساختمان، از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است و سازگاری آن با آب‌وهوای گرم، سبب شده است تا تقاضای این سنگ در نواحی گرمسیر کشور، بیشتر از سایر نقاط باشد. بد نیست بدانید که وزن مخصوص این سنگ، ۲۵۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.
نحوه‌ی تشکیل سنگ تراورتن، یکی از رایج‌ترین سوالاتی است که از سوی مشتریان این محصول مطرح میشود و در این قسمت، قصد داریم به آن پاسخ دهیم. قبل از آنکه بخواهیم به‌صورت جزئی و مرحله‌به‌مرحله، نحوه‌ی تشکیل سنگ تراورتن را شرح دهیم، بهتر است این را بدانید که این سنگ رسوبی، در اثر انباشته شدن رسوبات چشمه‌های آب گرم، آب‌های معدنی داخل غارها، رودخانه‌ها و دریاها تشکیل میشود. سنگهای تراورتن صیقل داده نشده، حبابهایی در سطح خود دارند که این حباب‌ها نیز به‌دلیل گازهای حبس شده در همین آبها، تشکیل میشوند.
سنگ تراورتن مقاومت بیشتری در مقایسه با سنگ مرمریت دارد و از آنجایی که سوراخ‌هایی در این سنگ وجود دارد، قدرت دفع انقباض و انبساط آن بسیار بالا است. این نوع سنگ اکثرا در نماهای روکار داخلی و بیرونی به کار می رود و کاربرد بسیاری در سنگ فرش کردن نیز دارد. در ایران انواع مختلفی از سنگهای تراورتن وجود دارد که در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع سنگهای نوع تراورتن پرداخته و شما را با این سنگ‌ها آشنا کنیم. پس با ما همراه شوید.
با توضیحی که دادیم، اکنون دیگر میدانید که سنگ تراورتن، از رسوبات آب‌های گرم تشکیل میشود. با توجه به اینکه آب‌های گرم از لایه‌های زیرین زمین می‌جوشند و ماهیت آنها نیز اسیدی است، در هنگام حرکت به سطح زمین و عبور از میان سنگهای آهک و کربناتی، مقایر زیادی کربنات کلسیم را در خود حل می‌کنند؛ به همین دلیل نیز، آبی که در نهایت به سطح زمین می‌رسد، یک مایع بی‌کربناتی و کربناتی است.
پس از خارج شدن این آب از زمین، عواملی مانند: تبخیر، کاهش دما، آزادشدن دی‌اکسید کربن و افت فشار، موجب تشکیل بلورهایی با نام “بلورهای کلسیت” میشوند. بلورهای تشکیل شده، با گذشت زمان، روی هم رسوب می‌کنند و تشکیل سنگی را می‌دهند که این روزها با نام “سنگ تراورتن” آن را می‌شناسیم. اگر شرایطی که باعث تشکیل کلسیت میشوند، برای مدت زمانی طولانی ادامه داشته باشد، سنگهای تراورتن تشکیل شده، سنگهای به مراتب ضخیم‌تری خواهند بود.
اگر یک سنگ تراورتن دست نخورده را از نزدیک دیده باشید، ممکن است توجه‌تان به جای خالی حبابهایی که روی این سنگ وجود دارد نیز جلب شده باشد. این جاهای خالی، زمانی ایجاد میشوند که شرایط تشکیل بلورهای کلسیت، برای مدتی فراهم نباشد و این موضوع، سبب باقیماندن جای خالی این بلورها روی سنگ شود. در بسیاری از مواقع، این جاهای خالی، سبب زیباتر شدن سنگهای تراورتن میشوند و جلوه‌ی خاصی به محصول نهایی می‌دهند. در انتها، بهتر است با برخی از مهم‌ترین عناصری که در این سنگ‌ها یافت میشوند و مقدار آنها، کیفیت و رنگ سنگ تراورتن را به‌طور مستقیم تحت تاثیر قرار می‌دهد نیز آشنا شوید:
آهنهای دو ظرفیتی و سه ظرفیتی – منگنز – کلسیم – مواد آلی – سیلیس
ویژگی‌های ظاهری سنگ تراورتن
سنگ تراورتن را می‌توان به شکلی کاملا صاف و مسطح جلا داد تا براق شود؛ از سوی دیگر این سنگ در ترکیب رنگی‌های بسیار زیبای طوسی و خاکستری نیز تولید میشود. نکته جالب در خصوص معرفی این سنگ طبیعی، این است که تراورتن قرمز هم فرآوری میشود. از جمله ویژگی‌های بسیار عالی این سنگ می‌توان به طول عمر بالا و ماندگاری آن اشاره کرد. البته شایان ذکر است که به همین دلیل سنگ تراورتن می‌تواند در مسیرهای سخت ساختمانی و نواحی داخلی و خارجی آن نیز به عنوان مصالح کاربرد داشته باشد.
سنگ طبیعی تراوتن ضخامت وابسته دارد، به این معنی که ضخامت یا مقدار عرض آن به برش و فرآوری آن بستگی دارد. از سوی دیگر، کارخانه¬های فرآوری سنگ ساختمانی و یا به بیانی سنگ‌بری‌ها، ضخامت سنگ تراورتن را حین برش تعیین می کنند. در بیشتر موارد سنگ تراورتن را با ضخامت های 2 سانتی متر و 3 سانتی متر برش می دهند. این نوع سنگ پس از استخراج برای برش به کارخانه های سنگبری منتقل می شود و در آنجا به ابعاد سنگ اسلب، کاشی، موزائیکو… فرآوری می شود. بالطبع می¬توان نتیجه گرفت که قیمت سنگ تراورتن نیز به اندازه هر متر مربع معطوف به ابعاد، ضخامت و کیفیت آن است.
در صورتی که خواستار تهیه سنگ تراورتن هستید، باید توجه داشته باشید که خرید آن از یک کارخانه و یا فروشنده معتبر می¬تواند تضمین کیفیت کار را رقم بزند.
