افتادن سنگ نما یکی از چالش‌هایی است که همواره بر سر راه ساختمان‌سازها قرار دارد. مطمئنا مهندسین ساختمان‌سازی تمام تلاششان را می‌کنند که نمای بی‌عیب و نقص و زیبای اثرشان با ریزش سنگ نما خدشه‌دار نشود. اما خیلی از اوقات این تلاش‌ها هیچکدام فایده‌ای نداشته و نما به هر حال دچار ریزش می‌شود. پس راه‌حل چیست؟
خوشبختانه ترفندهایی وجود دارد که به راحتی از ریزش سنگ نما جلوگیری می‌کند. در اینجا قرار است هفت مورد کاربردی از این ترفندها را با شما در میان بگذاریم. اما قبل از آن آیا می‌دانید سنگ نما به چه علت ریزش می‌کند؟
علت‌های افتادن یا ریزش سنگ نما
از رایج‌ترین علت‌هایی که در ریزش سنگ‌های نما دیده می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جنس و نوع سنگ: هر سنگی مناسب نما نیست. یا بهتر است بگوییم هر سنگی مناسب نمای هر ساختمانی نیست. ساختمان‌ها در شرایط آب و هوایی مختلف بنا می‌شوند و به همین دلیل متریال و مصالح متفاوتی را می‌طلبند. برای مثال سنگ‌های آهکی در مناطقی که بارندگی زیاد و گاز کربنیک موجود در فضا بیشتر از حد استاندارد است، به راحتی سقوط می‌کند. و یا سنگ مرمر بر اثر سرما، گرما، باران و شرایط جوی نابسامان بازتر شده و خود را از بستر ملات سیمان جدا می‌کند. راه‌حل برطرف کردن این مشکل این است که جنس و نوع سنگ را براساس شرایط آب و هوایی منطقه سازه موردنظر انتخاب کنید.
- پدیده انقباض سیمان: ملات سیمان که برای چسباندن سنگ نما به کار می‌رود، به مرور زمان منقبض خواهد شد. این انقباضات باعث ترک خوردن سطح سیمان می‌شود. ترک‌های نامنظمی که ایجاد می‌شود، پیوند سنگ و ملات را تضعیف کرده و آن را مستعد ریزش می‌کند. راه‌حل این مسئله این است که قبل از ترک خوردن سیمان، خود مهندسان درزهای منظمی در سطح آن ایجاد کنند. با این کار فضا برای انقباضات سیمان فراهم می‌شود. البته این درزها باید بوسیله چسب پلی اورتان پر شود. در ضمن در هر ۵ متر از سطح ملات سیمان باید ۵ سانتی‌متر درز ایجاد کرد.
- جدا شدن سطح زیر سنگ: گاهی علت ریزش سنگ در واقع به خود سنگ ربط نداشته و مربوط به سطح زیر سنگ است. سطح زیر سنگ نما معمولا ملات سیمان است. ملات سیمان برای محکم نگه داشتن سنگ باید همواره مرطوب باشد. اما گاهی ملات سیمان تحت تاثیر هوای گرم یا در شرایطی که باد می‌وزد مدام خشک می‌شود. در این صورت لایه‌های ملات سیمان به هم نمی‌چسبند. در این شرایط کوچکترین تلنگری باعث جدا شدن لایه‌های سیمان و افتادن سنگ نما می‌شود. راه‌حل این مسئله، مرطوب نگه داشتن سیمان از طریق آب‌پاشی مداوم است.
- نوع به کارگیری سنگ: اینکه سنگ موردنظر به چه صورتی در نمای ساختمان به کار گرفته شود، نقش مهمی در ثبات یا ریزش آن دارد. برای مثال سنگ‌هایی که به صورت برجسته در نما به کار می‌روند، به شدت مستعد ریزش هستند. این سنگ‌ها معمولا سطح مقطع کوچک و ضخامت کمی نیز داشته و به راحتی از چسب جدا شده و می‌افتند. از نمونه‌های بارز این سنگ‌ها می‌توان به سنگ دندان موشی، سنگ سینه کفتری و قاب و ستون عمودی اشاره کرد. راه جلوگیری از ریزش اینگونه سنگ‌ها، پیچ کردن آنها به سطح زیرین است.
- کیفیت متریال: متریالی که برای تهیه ملات زیر سنگ نما به کار می‌رود، نقش مهمی در استحمام پیوند سنگ با سازه دارد. یکی از این متریال خاک است. گاهی به جای خاک از ماسه خاکی در تهیه ملات استفاده می‌شود. ماسه خاکی چسبندگی ملات را به شدت کاهش می‌دهد. در این صورت لایه‌های زیرین به راحتی از هم جدا شده و سنگ نیز می‌افتد. راه‌حل رفع این مشکل این است که از خاک باکیفیت برای تهیه ملات استفاده شود. البته بعضی مهندسان از چسب بتن به جای خاک استفاده می‌کنند که چسبندگی فوق‌العاده‌ای به ملات موردنظر می‌بخشد.
- جنس سطح زیر سنگ: بخشی از وظیفه نگهداری سنگ نما بر عهده سطح زیر آن است. بعضی از سطوح هیچگونه ملات و چسبی را بر روی خود نگه نداشته و سنگ را مستعد ریزش می‌کنند. سطح‌های فلزی و شیشه‌ای دو نمونه از اینگونه سطوح هستند. راه‌حل رفع این مسئله پوشاندن سطح موردنظر با استفاده از رابیتس است.
- کیفیت ملات زیر سنگ: چیزی که پیوند میان سنگ نما و سازه را ایجاد می‌کند ملات یا چسبی است که زیر سنگ چسبانده می‌شود. بنابراین کیفیت این ملات نقش مهمی در چسبیدن یا عدم چسبیدن سنگ دارد. ملات سیمان که در زیر سنگ نما به کار می‌رود باید غلظت درستی داشته باشد. برای مثال اگر ملات سیمان آب زیادی داشته باشد چسبندگی آن کم خواهد شد. از طرفی آب کم نیز باعث خشک شدن فوری سیمان و جدا شدن آن از لایه‌های زیرین می‌شود. بنابراین کیفیت ملات سیمان به طور مستقیم در ریزش سنگ‌های نما نقش دارد. راه‌حل رفع این مشکل این است که ملات سیمان سنگ‌های نما را طبق اصول ساختمان‌سازی تهیه کرد.
- نشست ساختمان: نشست ساختمان به هر دلیلی رخ می‌دهد. یکی از مهم‌ترین این دلایل ضعف فونداسیون یا پی ساختمان است. در صورت نشست ساختمان، احتمال ترک خوردن سطح و ریزش سنگ‌ها وجود دارد. در این شرایط حتی ممکن است سنگ‌های سنگینی مانند گرانیت سقوط کرده و جان ساکنین و رهگذران را به خطر بیندازد. راه‌حل رفع این مسئله این است که از ابتدا اصول پی‌ریزی ساختمان را رعایت کرده و فونداسیون را به بهترین شکل ممکن اجرا کنید.
- شرایط: شرایطی که ساختمان در آن قرار دارد بر روی عمر مفید آن و دوام اجزایش اثر می‌گذارد. مثلا اگر ساختمان نزدیک خیابان باشد، احتمال افتادن سنگ‌های نما در آن بالا است. در واقع تردد ماشین‌های سنگین باعث لرزش سازه و نشست آن می‌شود. این دو عامل نقش مهمی در ریزش سنگ‌ها دارند. همچنین در مناطقی که باد و طوفان زیادی می‌وزد، احتمال افتادن سنگ‌ها نیز بالا است.
راه‌های جلوگیری از افتادن سنگ نما
شما با دانستن علت‌های ریزش سنگ نما می‌توانید از بروز این مشکل جلوگیری کنید. با این وجود ترفندهای دیگری نیز برای جلوگیری از افتادن سنگ نما وجود دارد:
- بندکشی: یکی از مهم‌ترین اقداماتی که از سقوط سنگ نما جلوگیری می‌کند بندکشی است. بندکشی علاوه بر اینکه سنگ‌های نما را به یکدیگر وصل می‌کند، وزن سنگ‌ها را نیز تقسیم و یا به عبارتی توزیع خواهد کرد. بندکشی همچنین مانع ورود آب و سست شدن پیوند سنگ با ملات می‌شود. با استفاده از بندکشی حتی اگر یکی از سنگ‌های نما سقوط کند، امکان ترمیم آن به راحتی وجود دارد.
- پیچ کردن سنگ نما به جای چسباندن آن: پیچ کردن سنگ نما یک راه مطمین برای جلوگیری از افتادن آن است. برای این کار با استفاده از دریل در چند جای سنگ سوراخ ایجاد کرده و رولپلاک را در آن فرو می‌کنید. همچنین از واشر برای محکم‌تر شدن این پیوند استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که پیچ و واشری که در این کار استفاده می‌کنید باید حتما ضدزنگ باشد.
- تنظیم غلظت ملات براساس نوع سنگ: قبل از اینکه ملات و دوغاب تهیه کنید باید نوع سنگ را در نظر بگیرید. درواقع سنگ‌های نما با وزن های مختلف به ملاتی با غلظت متفاوت نیاز دارند.
- استفاده از متریال مرغوب برای تهیه دوغاب: مسلم است که به کار بردن مواد نامرغوب مانند نخاله‌ها در تهیه ملات، خطر ریزش سنگ را بالا می‌برد. پس یک راه جلوگیری از ریزش نما، تهیه ملات و دوغاب از متریال مرغوب و استاندارد است.
- اجرای سنگ نما در شرایط آب و هوایی مناسب: کار کردن بر روی نمای ساختمان در روزهای خیلی گرم یا خیلی سرد اشتباه محض است. در روزهای گرم احتمال خشک شدن آب ملات و عدم چسبیدن سنگ به لایه زیری وجود دارد. در روزهای سرد نیز احتمال یخ زدن ملات و باز هم عدم چسبیدن سنگ به لایه زیری وجود دارد. بنابراین با برنامه‌ریزی اصولی برای اجرای نمای سازه، به راحتی می‌توانید مشکل ریزش نمای ساختمان را حل کنید.
- استفاده از اسکوپ سنگ نما: اگر قرار است اجرای سنگ نما با روش سنتی یا تر انجام شود، لازم است از اسکوپ سنگ نما استفاده کنید. اسکوپ یک ابزار فلزی است که پیوند بین سنگ و سطح زیر آن را استحکام می‌بخشد. اسکوپ سنگ نما عملکردی مانند پیچ و رولپلاک دارد.
- مراقبت از نما: مسلم است که ملات سنگ بعد از مدتی فرسوده شده و چسبندگی خود را تا حدود زیادی از دست می‌دهد. با این حال شما می‌توانید با اقدامات ساده از ریزش نمای ساختمان جلوگیری کنید. برای این کار کافی است اصول مراقبت از نمای ساختمان را رعایت کرده و حداقل در هر سال یکبار نما را با آب بشویید.
